14 Dec 2023

Eksport na Ukrainę: aspekty prawne przygotowania i przeprowadzenia transakcji eksportowej

W eksporcie na rynki wschodnie, które mają inny system prawny niż kraje Unii Europejskiej, warto zadbać, między innymi, o rzetelne oszacowanie możliwych ryzyk, o treść kontraktu eksportowego, o zabezpieczenie wykonania kontraktu, o monitoring kontrahenta w trakcie wykonania zobowiązań itp.

Skuteczne wykonanie wspomnianych czynności potrzebuje nie tylko dobrej znajomości przepisów prawa, ale także posiadania obszernej aktualnej praktyki ich stosowania.

Oczywiście każda transakcja eksportowa może mieć swoje szczegóły, które potrzebują uwzględnienia w trakcie przygotowania i przeprowadzenia takiej transakcji.

Ale są podstawowe rzeczy, które według nas są konieczne dla przeprowadzenia transakcji eksportowej na Ukrainę.

1. Weryfikacja partnera biznesowego na Ukrainie

Jakościowe przeprowadzenie weryfikacji partnera biznesowego, w tym przeprowadzenie ustalenia majątkowego oraz oceny wiarygodności płatniczej kontrahenta, pozwala na wyznaczenie możliwego ryzyka w celu wyboru sposobów regulacji stosunku prawnego między stronami kontraktu eksportowego oraz wpisania do kontraktu warunków, niezbędnych podczas windykacji.

Ustalenia majątkowe pozwalają ustalić, między innymi, posiadanie przez kontrahenta nieruchomości, samochodów, udziałów w spółkach, obecność długu wobec skarbu Państwa, obecność postępowania sądowego oraz komorniczego (więcej o korzyści jakościowo przeprowadzonej weryfikacji partnera w artykule Windykacja należności na Ukrainie: działania prewencyjne oraz w artykule Weryfikacja partnera biznesowego na Ukrainie).

2. Kontrakt eksportowy oraz zabezpieczenie wykonania kontraktu

W trakcie przygotowywania transakcji eksportowej na Ukrainę warto zwrócić uwagę na prawo, które będzie stosowane w kontrakcie, właściwy sąd dla rozstrzygnięcia sporów według kontraktu, formę kontraktu, obecność podstawowych elementów (warunków) kontraktu, stosowanie warunków konwencji Incoterms® oraz podpisanie kontraktu przez osobę umocowaną.

Sposób oraz warunki zabezpieczenia wykonania kontraktu mają być uwzględnione z informacją uzyskaną w trakcie weryfikacji partnera biznesowego oraz z innymi warunkami kontraktu i mogą być zawarte jak w samym kontrakcie eksportowym, tak i w odrębnej umowie.

Zwracamy uwagę na fakt, że Parlament Ukrainy zaliczył kwarantannę wprowadzoną przez Rząd Ukrainy do okoliczności siły wyższej. Pozwala to na zwolnienie od odpowiedzialności (grzywny itp.) za niewypełnienie zobowiązań, a w niektórych przypadkach także na odroczenie wykonania zobowiązań (więcej w artykule Force majeure («Siła wyższa») na Ukrainie ( #COVID-19 ) oraz w artykule Uzyskanie świadectwa Force majeure (“Siła wyższa”) na Ukrainie #COVID-19 ).

3. Monitoring kontrahenta w trakcie wykonania zobowiązań

Jakościowo przeprowadzony monitoring kontrahenta w trakcie wykonywania zobowiązań pozwala uniknąć powiększenia wydatków oraz w dużym stopniu zwiększa efektywność windykacji należności na Ukrainie. W trakcie monitoringu jest możliwość na bieżąco identyfikować czynniki, będące ryzykiem dla realizacji zobowiązań, odpowiednio i we właściwym czasie zareagować na takie czynniki, a także efektywnie zrealizować środki zabezpieczenia zobowiązań w celu ochrony interesów (więcej w artykule Monitoring kontrahenta w trakcie wykonania zobowiązań).

4. Procedury celne oraz inne formalności eksportowe

Zwykle wypełnienie procedur celnych oraz innych formalności eksportowych na terenie Ukrainy jest obowiązkiem kontrahenta z Ukrainy. Zachęcamy uwzględniać ten warunek w kontrakcie eksportowym. W trakcie przygotowania transakcji eksportowej warto sprawdzić szczegóły związane z odprawą towaru na Ukrainę, między innymi wartość celną importowanych na Ukrainę towarów (mogę być inną niż cena towaru, która zawarta w fakturze), rodzaje cła, które może być stosowane (cło importowe, cło sezonowe, cło ochronne), stawki cła, inne obowiązkowe opłaty (dodatkowa opłata celna na importowane towary (specjalny rodzaj cła), podatek od wartości dodanej (VAT), akcyza, jednolita opłata celna, dodatkowe opłaty), ulgi celne, a także ograniczenia stosowane w zagranicznym obrocie handlowym z Ukrainą, w tym pozataryfowe ograniczenia, kontyngenty, ograniczenia wprowadzone do odpowiednich rejestrów państwowych i itp. oraz wymagania do towaru oraz do opakowania towaru, w tym wymagania do informacji zamieszczanych na opakowaniu. Także warto sprawdzić spis dokumentów, koniecznych dla wykonania formalności celnych na Ukrainie (licencje, certyfikaty, zezwolenia itp.). Zachęcamy wcześniej uwzględniać w kontrakcie eksportowym taką listę dokumentów oraz ustalić, do kogo należy obowiązek udostępnienia dokumentów.

5. Procedury logistyczne

Dostawa towaru na Ukrainie może być przeprowadzona jak transportem posiadanym przez jedną ze stron kontraktu, a także przez firmę, świadczącą usługi transportowe, spedycyjne lub logistyczne. Warunki świadczenia takich usług są ustalane w odrębnej umowie pomiędzy firmą, która świadczy wspomniane usługi, a osobą, która je zleca. Zasadnicze warunki dostawy oraz osoby, które ponoszą koszty oraz ryzyka dostawy, mają zostać uwzględnione w kontrakcie eksportowym.

6. Procedury płatnicze

Zwracamy uwagę, że na Ukrainie banki nadal sprawują kontrolę transakcji płatniczych, których dokonują. Nie wystarczy dokumentu płatniczego dla dokonania płatności za granicę Ukrainy. Banki sprawdzają uzasadnienie przelewu w oparciu o kontrakt eksportowy, faktury, informacje o odbiorcy płatności itp. Także banki sprawują kontrolę kupna waluty dla wykonania transakcji walutowych. Wypełnienie wspomnianych formalności zajmuje czas oraz wiąże się z szeregiem czynności. Zalecamy uwzględniać takie okoliczności w kontrakcie eksportowym.

7. Obrona praw właściciela znaku towarowego na Ukrainie

Na terytorium Ukrainy chronione są tylko te znaki towarowe (TM), które są zarejestrowane na Ukrainie lub uznane przez nią za dobrze znane. Należy pamiętać, że rejestracja TM wyłącznie w Polsce nie przewiduje ochrony praw właściciela TM na Ukrainie. Ponadto, ona nie ogranicza innych osób do rejestrowania (w tym nieuczciwego) tej samej lub podobnej TM na Ukrainie. Zwracamy szczególną uwagę na to, że osobie, która posiada rejestrację TM na Ukrainie, przysługuje prawo zawieszenia przewozu przez granicę celną Ukrainy towarów oznakowanych takim znakiem towarowym (faktycznie prawo na zakaz eksportu towarów na Ukrainę) (więcej w artykule Obrona praw właściciela znaku towarowego na Ukrainie).

8. Windykacja długów i należności B2B na terenie Ukrainy

Jeszcze przed rozpoczęciem procesu windykacji sądowej ważnym jest ocenić, na ile oczekiwania od takiej windykacji odpowiadają faktycznym okolicznościom, a właściwie ocenić faktyczny stan prawny dokumentów dotyczących zobowiązań oraz ocenić faktyczny stan aktywów i zobowiązań dłużnika. Windykację przedsądową (polubowną) można już przeprowadzać w trakcie monitoringu kontrahenta podczas wykonania kontraktu. W tym samym czasie jest możliwość zrealizowania środków na zabezpieczenie zobowiązań, jeżeli zostały uwzględnione w kontrakcie eksportowym, a także rozpatrzenia możliwości sprzedaży długu kontrahenta z Ukrainy. Pozwala to zaoszczędzić czas oraz koszty na uzyskanie zapłaty, w tym również koszty windykacji sądowych (więcej o windykacji sądowej w artykule Windykacja sądowa na Ukrainie), koszty czynności egzekucyjnych (więcej o egzekucji komorniczej na Ukrainie oraz wykonywaniu orzeczeń polskich sądów na Ukrainie w artykule Egzekucja komornicza na Ukrainie, wykonywanie orzeczeń polskich sądów na Ukrainie), a także koszty przeprowadzenia postępowania upadłościowego kontrahenta (więcej o postępowaniu upadłościowym na Ukrainie w artykule Postępowanie upadłościowe na Ukrainie: odpowiedzi na pytania, które zadają najczęściej).

Mamy nadzieję, że powyższe informacje pomogły uzyskać ogólne zrozumienie kroków, jakie należy zrobić, aby przygotować i przeprowadzić transakcję eksportową na Ukrainę. Eksperci AGENSTI LEGAL&TAX chętnie udzielą odpowiedzi na pytania, które powstały po zapoznaniu się z artykułem.

AGENSTI LEGAL&TAX jest firmą specjalizująca się w obsługiwaniu biznesu na Ukrainie. Eksperci AGENSTI LEGAL&TAX pomagają w trakcie eksportu, importu, kooperacji, działalności biura R&D oraz inwestycji na Ukrainie. AGENSTI LEGAL&TAX oferują obsługę prawną, doradztwo podatkowe, usługi adwokata oraz obsługę księgowości.

Artykuły, które również mogą być korzystne:

• Ochrona prawna inwestycji na Ukrainie

• Biuro R&D na Ukrainie: podstawowe kroki, niezbędne do planowania otwarcia biura

• Obrona praw właściciela znaku towarowego na Ukrainie

• Weryfikacja partnera biznesowego na Ukrainie

• Monitoring kontrahenta w trakcie wykonania zobowiązań

• Inwestycje na Ukrainie: założenie firmy

• Inwestycje na Ukrainie : nabycie biznesu (mienia), waluta, zezwolenia, media

• Inwestycje na Ukrainie : zatrudnienie pracowników, zamówienia publiczne, prywatyzacja

• Inwestycje na Ukrainie : podatki, unikanie podwójnego opodatkowania oraz strefa wolnego handlu z UE

Aby otrzymywać w pierwszej kolejności zawiadomienia o ukazaniu się nowego artykułu na interesujący temat, zmianach w artykule, które zostały spowodowane przez zmiany w przepisach prawnych lub aktualnej informacji w zakresie działalności Agencji subskrybuj email wysyłkę oraz subskrybuj Telegram .

Korzystanie z artykułu jest dozwolone pod warunkiem rozpowszechnienia w Internecie części artykułu (nie więcej niż 25 procent artykułu) z dofollow linkiem (hiperłączem) na stronę internetową artykułu.